Bij reorganisaties of fusies wordt vaak gekeken hoe werkzaamheden en taken beter georganiseerd kunnen worden. Een gevolg hiervan is meestal ook het anders inrichten van teams. Als teams in een organisatie bijvoorbeeld worden samengevoegd ontstaat een mengeling van verwachtingen, ideeën en gevoelens. Mensen zijn zoekende, voelen zich onzeker of missen houvast. Dit soort veranderingen raken meer dan alleen de organisatiestructuur, ze raken ook altijd de mensen zelf.
In mijn werk met teams zie ik hoe belangrijk het is om juist in die fase ruimte te maken voor echte gesprekken. Niet alleen praten over de doelen van de organisatie, maar stilstaan bij wat deze verandering betekent voor iedereen afzonderlijk en voor het nieuw te vormen team als geheel. Openheid en aandacht zijn hierbij de sleutel.
Weerstand hoort nu eenmaal bij verandering. Het is een logisch gevolg van het gevoel geen invloed te hebben of van het gevoel de regie kwijt te zijn. Weerstand is ook vaak een teken dat nog niet alle stemmen zijn gehoord. In plaats van de weerstand meteen te willen overwinnen, is het mijn ervaring dat juist het erkennen ervan een belangrijke stap is. Pas als mensen zich gezien en gehoord voelen in hun zorgen, twijfels of ideeën ontstaat ruimte om verder te kijken.
Tijdens teamcoaching nodig ik mensen en teams uit om samen te onderzoeken wat ervaringen en belemmeringen zijn. Door deze gevoelens niet te veroordelen, maar ernaar te luisteren, worden ze bespreekbaar als iets dat er gewoon bij hoort. Het wordt dan duidelijk wat mensen nodig hebben om stappen vooruit te zetten. Vaak komt dan met wat begeleiding vanzelf de beweging op gang naar oplossingsrichtingen die passen bij het nieuwe team.
De kracht van teamcoaching zit voor mij in het luisteren naar wat er werkelijk speelt. Door samen te werken aan veiligheid en vertrouwen ontstaat ruimte om te kijken naar hoe het wel kan: groeien naar een volwassen team, waarin mensen verantwoordelijkheid nemen en met energie bouwen aan een positieve toekomst.
De groei naar volwassen teams vraagt tijd, oprechte aandacht en de bereidheid om eerlijk te zijn naar elkaar. Wie deze stap zet legt het fundament voor blijvende, positieve samenwerking en een toekomstbestendig team.
Schrijf een verhaaltje over een sneeuwpop. Het hoeven maar een paar zinnen te zijn.
Met deze opdracht gingen wij, deelnemers aan een teamtraining, enthousiast aan de slag. In de regels die ik schreef stond mijn sneeuwpop eenzaam en verlaten in een idyllisch landschap, zijn sjaal bevroren en wapperend in de wind en de kinderstemmen na-echoënd in de verte. De trainer vroeg aan een medecursist of hij wilde voorlezen wat hij had opgeschreven over de sneeuwpop. Medecursist: “Sneeuw is een vorm van neerslag die bestaat uit waterdruppels en ijskristallen. Het gaat sneeuwen bij een temperatuur van onder het vriespunt.” Mijn ogen vielen uit hun kas en ik kon een “Huh??” niet onderdrukken. Hoe kon iemand dat nu opschrijven als je denkt aan een sneeuwpop?! Toen ik mijn wat dramatische verhaaltje op las snoof de medecursist slechts geïrriteerd en met een pijnlijke grimas. De training duurde gelukkig langer dan dat moment en wij leerden niet alleen hoe irritant we elkaar vonden, maar vooral ook hoe wij elkaar met onze verschillen juist konden versterken en aanvullen. Zijn talent om te overtuigen op basis van overzichtelijke lijstjes en feiten (blauwe stijl) was voor mij een openbaring. En mijn energieke, wat chaotische doch beeldende manier om mensen enthousiast te krijgen (gele stijl) gaf hem inspiratie.
Dit is een voorbeeld van hoe inzicht in jezelf en in de mensen in je team kan bijdragen om samenwerkingen op te zoeken, die in eerste instantie niet erg voor de hand liggen, maar juist veel kunnen opleveren. Iedereen is toch eerder geneigd om te blijven samenwerken met gelijkgestemden. En daarmee blijf je dus vaak hetzelfde doen en dat is niet altijd het meest effectief voor een teamprestatie.
Bij teamontwikkelingsvragen gaat het eigenlijk altijd om een betere communicatie en een betere samenwerking. Er zijn zo veel mooie en effectieve trainingsprogramma’s op de markt dat je door de bomen vaak het bos niet meer ziet. Dus hoe kies je dan een aanpak die past bij je team? In deze blog sta ik stil bij drie instrumenten waarmee mensen diepgaand inzicht kunnen krijgen in hun eigen voorkeursstijl in communicatie en gedrag en in die van anderen. Waardoor begrip en waardering ontstaat voor de verschillen tussen mensen en waardoor teams en teamleden beter in staat zijn om effectiever samen te werken, de communicatie te verbeteren en conflicten te verminderen.
Veel trainers werken in hun trainingen met de kleuren van Disc en Insights Discovery. Of met het instrument MBTI. Doel van deze drie werkvormen is om inzichtelijk te maken dat in ieder team verschillende type mensen werken en dat deze verschillen waardevol en complementair kunnen (en zouden moeten!) zijn.
Alle drie de instrumenten zijn gebaseerd op de theorie van de psychologische types van Carl Jung; Introvert en Extravert – Denken en Voelen – Gewaarworden en Intuïtie. Zowel Disc als Insights maakt gebruik van kleuren om de basiswaarden van de verschillende persoonlijkheidstypes en hun gedragsstijlen uit te drukken. MBTI werkt met letters om dezelfde gedragsstijlen weer te geven. Bij alle drie de instrumenten worden uitgebreide persoonlijke profielen samengesteld aan de hand van (online) vragenlijsten. Deze profielen dienen als uitgangspunt voor een gesprek of een training.
Disc is veruit de meest “simpele” vertaling van de persoonlijkheidstheorie. Disc is een afkorting voor de vier gedragsstijlen Dominantie, Invloed, Stabiliteit en Conformiteit. Dit model bestaat uit de vier basiskleuren rood, geel, groen en blauw. Met een test en een persoonlijk profiel krijg je inzicht in welke kleur jouw voorkeur heeft in gedrag en communicatiestijl. Met behulp van een training word je je bewust van de kleuren bij jezelf en bij anderen en leer je hoe je een kleur bewust kunt toepassen.
Insights biedt meer verdieping. Er zijn 8 onderscheidende persoonlijkheidstypes en onderliggend is er plaats voor 72 types. Bij een Insights training wordt dit bovendien visueel gemaakt met een groot “kleurenwiel” op de grond. Wanneer teamleden op hun kleur op het wiel gaan staan, wordt direct zichtbaar wie tegenpolen zijn en wie in “hetzelfde kamp” zitten. De oefeningen zijn luchtig en humorvol. Dit maakt dat de inzichten en de bewustwording voor een brede doelgroep toegankelijk zijn.
MBTI staat voor Myers Briggs Type Indicator (Myers en Briggs hebben dit instrument ontwikkeld). MBTI is wat meer theoretisch en analytisch. Een profiel bestaat uit een combinatie van vier letters, die weergeven uit welke psychologische kenmerken je persoonlijkheid bestaat. Er bestaan 16 persoonlijkheidstypes. Een uitgebreide profielbeschrijving legt ook hier het voorkeursgedrag bloot en laat overbruggingen zien in de teamsamenwerking.
Wanneer bij Disc, Insights of MBTI de individuele profielen en het teamprofiel bekend is, kun je makkelijk doorpakken in vervolgtrainingen als feedback, resultaatgericht werken enzovoort. Maar ook bij het schrijven van doelstellingen, het verdelen van taken of het werven van nieuwe teamleden kunnen de profielen een hulpmiddel zijn voor een effectieve werkwijze en samenstelling van het team.
Het is afhankelijk van je team welke theorie en aanpak het beste past. Alle drie de werkvormen geven direct inzicht en diepgang. Disc is vooral praktisch en direct toepasbaar. Insights is diepgaand en ervaringsgericht. MBTI is analytisch en theoretisch. Welke training je ook kiest voor je team, het gaat zeker waardevolle inzichten opleveren en, ook belangrijk, een leuke dag.
